بررسی ترکیبات شیمیایی و اثرات اسانس بومادران Achilea wilhelmsii L. بر سطح آنتی اکسیدانی و مالون دی آلدئید سرم و مغز موش‌ سوری رزرپینه شده

زمینه و هدف: گیاه بومادران دارای خواص آنتی اکسیدانی است و در طب سنتی برای افسردگی توصیه شده است. هدف از مطالعه حاضر بررسی ترکیبات شیمیایی اسانس اندام هوایی گیاه بومادران با نام علمی Achillea wilhelmsii L.  و اثر ضدافسردگی آن در موش‌های سوری نر به روش آزمون شنای اجباری و معلق ماندن دم بوده است. روش ها: در این مطالعه، ۶۰ موش سوری در ۶ گروه ۱۰ تایی شامل گروه شاهد نرمال‌سالین، گروه شاهد منفی رزرپین (۵ میلی‌گرم بر کیلوگرم) و گروه شاهد مثبت رزرپین (۵ میلی‌گرم بر کیلوگرم) و ۱۸ ساعت بعد آمی­‌تریپتیلین (۲ میلی‌گرم بر کیلوگرم) و گروه مداخله رزرپین (۵ میلی‌گرم بر کیلوگرم) و ۱۸ ساعت بعد اسانس گیاه (۵۰، ۷۵ و یا ۱۰۰ میلی‌گرم بر کیلوگرم) بررسی شدند. جهت سنجش افسردگی از آزمون شنای اجباری و معلق ماندن دم استفاده شد. ظرفیت آنتی‌اکسیدانی و ترکیبات شیمیایی اسانس،  محتوای آنتی اکسیدانی و میزان مالون دی‌آلدهید سرم و مغز نیز تعیین شد. یافته­‌ها: تزریق رزرپین سبب افزایش معنی‌دار زمان بی‌حرکتی در آزمون شنای اجباری و معلق ماندن دم شد. تزریق اسانس گیاه در غلظت‌های ۵۰، ۷۵ و یا ۱۰۰ میلی‌گرم بر کیلوگرم و آمی‌­تریپتیلین مدت‌ زمان بی‌حرکتی را کاهش دادند. تزریق رزرپین و آمی­‌تریپتیلین سبب افزایش معنی‌دار مالون دی‌الدهید مغز و سرم و کاهش معنی‌دار ظرفیت آنتی‌اکسیدانی سرم و مغز شد. اسانس گیاه ظرفیت آنتی‌اکسیدانی مغز و سرم را افزایش و میزان مالون‌دی آلدهید را کاهش داد. قدرت آنتی‌اکسیدانی اسانس برابر ۳۲/۲ میلی‌گرم بر میلی‌لیتر تعیین شد. ترکیبات عمده تشکیل‌دهنده‌ی اسانس به ­ترتیب ;کریزانتنون (%14/31)، کامفر (%13/95)، ۱-۸ سینئول (%10/01) و ترانس پینوکاروئول (%9/50) بودند. نتیجه­‌گیری: با توجه به قدرت آنتی اکسیدانی اسانس بومادران در کاهش میزان مالون‌دی آلدهید سرم و مغز به نظر می­رسد گیاه بومادران با کاهش استرس اکسیداتیو علایم افسردگی در موش را کاهش داده که احتمالا به دلیل ترکیبات فعال ترپنی موجود در اسانس می­باشد.